WWW.SOUPLESSEMETHODE.NL

"Al dat hardlopen is funest voor je knieën". Wie weet heb je dat weleens te horen gekregen van iemand in je omgeving. Inderdaad is het niet een onlogische gedachte dat de chronische belasting bij regelmatig hardlopen op lange termijn tot gewrichtsklachten zou kunnen leiden, waarbij artrose optreedt, oftewel onomkeerbare degeneratie (slijtage) van het kraakbeen.

Artrose komt bij veel mensen voor (in het jaar 2000 in Nederland in de heup bij 257.400 en in de knie bij 335.700 mensen). In geval van slijtage aan heup of knie kan het plaatsen van een kunstgewricht noodzakelijk zijn. Dus als hardlopen, en dan vooral als daarbij veel omvang gemaakt wordt, een verhoogd risico van slijtage met zich meebrengt, dan is dat iets waar we als lopers serieus rekening mee moeten houden.

Onderzoek
In 1985 werd in de USA een onderzoek gedaan onder een groep van 504 voormalige studenten-hardlopers en als controlegroep 207 voormalige studenten-zwemmers. Gemiddeld waren ze ongeveer 25 jaar geleden al gestopt met sporten. Bij de voormalige lopers was er sprake van 2% die last had van ernstige pijnklachten in heup- en kniegewrichten, bij de voormalige zwemmers was dat 2,4%. Daarnaast had 2,1% van de zwemmers een operatie ondergaan, tegen 0,8% van de lopers. De conclusie was dat er geen verband is tussen gematigd beoefenen van het lange afstandslopen en gewrichtsslijtage op de lange termijn. Ook bleek dat omvang en aantal jaren van hardlopen niet van invloed waren.

Röntgenonderzoek
Een ander onderzoek stamt uit 1998, gedaan aan de Universiteit van California onder een groep van 28 lopers in de leeftijd van 51-68 jaar. Zij waren lid van een atletiekvereniging en werden gedurende 9 jaren gevolgd. Als controlegroep was er een groep van 27 niet-hardlopers.
Meerdere malen gedurende die 9 jaren werden er röntgenfoto's gemaakt van knieën en heupen om vroegtijdig eventuele slijtage te signaleren.
In beide groepen was er sprake van toename van slijtage, maar - gelukkig voor ons hardlopers - er waren geen duidelijke verschillen tussen hadlopers en niet-hardlopers.
Er moet direct bij opgemerkt worden dat dit een vrij klein onderzoek was en er geen lopers bij betrokken waren die veel en hard trainden.

Enkele sporten met elkaar vergeleken
Een onderzoek (1995) waarbij verschillende groepen sporters werden vergeleken, werd gedaan in Helsinki Research Insitute for Sports and Exercise. Het betrof 117 voormalige topsporters (28 langeafstandslopers, 31 voetballers, 29 gewichtsheffers en 29 schutters) die gemiddeld minstens 15 jaren getraind hadden, waarvan sommigen zelfs 60 jaar. Allen hadden minstens eenmaal Finland vertegenwoordigd in een internationaal titeltoernooi. De schutters fungeerden als controlegroep omdat er in deze sport geen sprake is van ongebruikelijke belasting van de kniegewrichten.

Gewrichtsslijtage kwam als volgt voor: 3% bij de schutters, 14% bij de hardlopers, 29 procent bij de voetballers en 31 % bij de gewichtsheffers.
Vanwege de kleine groepen vonden de onderzoekers dat het verschil in de percentages tussen schutters en hardlopers niet noemenswaardig was. De hogere percentages bij voetballers en gewichtsheffers werden toegeschreven aan de aard van de contacsport die voetballen is en het hoge lichaamsgewicht van gewichtheffers.

Een iets minder optimistische visie
Ondanks de bemoedigende resultaten van bovengenoemde onderzoeken is het beeld voor veel trainende hardlopers toch nog niet helemaal helder.
Er zijn enkele studies gedaan bij dieren waaruit wel naar voren kwam dat veel omvang tot meer gewrichtsslijtage leidde. Er is echter slechts 1 studie (1989) gedaan bij topatleten die enkele tientallen jaren op hoog niveau getraind hadden, het merendeel meer dan 95 km per week. Het bleek dat heupslijtage bij hen meer (en ernstiger) voorkwam dan bij twee controlegroepen: niet-sporters en voormalige top-bobsleeërs.

Conclusies
Bij veel trainende lopers is geen duidelijk hoger risico voor slijtage aan het kniegewricht, wel is er een mogelijkheid op een hoger risico op slijtage van het heupgewricht. Gelukkig geldt voor de grote meerderheid van de hardlopers dat er geen bewijs is dat een gematigde trainingsomvang tot een groter risico van slijtage van het knie- of heupgewricht leidt. Daarnaast is het prettig te weten dat hardlopen voor je knieën een veel veiligere activiteit is dan een sport zoals voetballen of het hebben van overgewicht. Zorg daarbij voor goede beweeglijkheid in de heupen en je vermindert je risico op heupslijtage.

Voor alle duidelijkheid: bovenstaande betreft dus slijtage van gewrichten en gaat niet over allerlei andere knieblessures die natuurlijk wel veel voorkomen bij hardlopers.